Wat is actinische keratose?

Heb je last van plekjes ruwe, schilferende, rode huid op plekken die door de jaren heen regelmatig aan zonlicht zijn blootgesteld? Dan kan het zomaar eens zijn dat je last hebt van zonnekeratose: in medische termen ook wel actinische keratose genoemd. Maar wat is actinische keratose, waardoor wordt het veroorzaakt en vooral: hoe kun je actinische keratose voorkomen?

Wat is actinische keratose?

Actinische keratose is te herkennen aan ruwe, schilferende rode plekjes op de huid. Actinische keratose wordt veroorzaakt door beschadiging door overmatig zonlicht, dat gezorgd heeft voor een stoornis in het verhoorningsproces van je huid. De huidaandoening komt vooral voor op plekken die regelmatig blootgesteld zijn aan zonlicht zoals je gezicht, je handen en je onderarmen. Hoewel actinische keratose goedaardig is, kan het op termijn langzaam veranderen in kanker - het wordt dan ook beschouwd als een mogelijke voorloper van huidkanker.

Oorzaak van actinische keratose

Actinische keratose wordt veroorzaakt door een overvloed aan zonlicht. Een plekje kan weggaan, maar ook op een later moment weer terugkomen. Je ziet actinische keratose vaak bij oudere mensen en bij mensen met een lichte huidskleur: een lichte huidskleur verbrandt namelijk makkelijk in de zon.

Waar de cellen in je huid het bovenste laagje (de hoornlaag) steeds wat steviger maken dan de laag eronder, is er bij actinische keratose een verstoring in dit proces te ontdekken. De hoornlaag wordt niet goed meer opgebouwd met als resultaat rode, ruwe, schilferige plekjes. Deze plekjes worden vooral veroorzaakt wanneer de huid jarenlang vaak onbeschermd is blootgesteld aan Uv-straling: of dit nu van de zon, of een zonnebank is. 

Symptomen van actinische keratose

Actinische keratose ziet er eigenlijk uit als een stukje geïrriteerde, droge, schilferige huid. De huid is wat roder en kan jeuken. Het kan om een enkel plekje gaan, maar ook om meerdere plekjes verspreidt over verschillende lichaamsdelen. Je kunt actinische keratose verder herkennen aan:

• Het feit dat de plekjes niet rond, maar juist onregelmatig zijn;
• Het feit dat de plekjes op de huid liggen, en ruw aanvoelen;
• Het feit dat de plekjes huidkleurig, roze of rood zijn.

Daarnaast kunnen de plekjes wittige randjes, velletjes of schilfers hebben.

Behandeling van actinische keratose

Het kan natuurlijk even schrikken zijn om te lezen dat actinische keratose mogelijk een voorstadium van huidkanker is. Gelukkig zijn er dan ook meerdere manieren om het te behandelen. Zo kan actinische keratose behandeld worden door:

• De huid te laten bevriezen met stikstof. Net als bij een wratje, verdwijnt het plekje vaak na een enkele behandeling binnen een paar dagen.
• De huid te behandelen en in te smeren met 5FU crème: een vorm van chemotherapie op de huid. Deze crème kan twee keer per dag voorzichtig op de plekjes aangebracht worden. De klachten kunnen even verergeren, maar de plekjes zouden na een periode van 4 weken moeten herstellen. 
• De huid aan een fotodynamische behandeling bloot te stellen. Ook hierbij wordt er een crème op de plekjes gesmeerd, waarna er met een speciale lamp op de huid geschenen wordt. De cellen van de actinische keratose sterven op deze manier af.
• De huid te behandelen met een chemische peeling of laserbehandeling.

Het kan zijn dat aangeraden wordt een stansbiopt te laten nemen om het plekje verder te onderzoeken en vervolgens een behandelingsplan op te stellen.

Actinische keratose voorkomen

Er zijn daarnaast ook een aantal manieren om actinische keratose te voorkomen:

• Bescherm je huid altijd goed tegen de zon. Smeer in met een zonnecrème van factor 30+ of hoger;
• Smeer alle plekken van de huid in: ook de plekken waar je niet aan denkt zoals achter de oren, achter op het hoofd, in de nek - etc.;
• Zit niet in de volle zon, en draag indien nodig beschermende kleding.

Controleer je huid regelmatig om zeker te zijn dat er geen rare plekjes zichtbaar zijn. Mocht een behandeling nodig zijn, is het beter dit zo snel mogelijk te doen om verergering te voorkomen en op tijd de juiste maatregelen te nemen.